intro

Mijn naam is...

Mevrouw W. (Bijgewerkt op 14-03-2024) Een bekende in blogland, ook al is het alweer een aantal jaren geleden dat ik met mijn vorige webl...

zondag 5 augustus 2018

na de dood

Het nu volgende stuk gaat over een verdrietig onderwerp: begraven, cremeren, urnen en gedenkplaatsen. Als je het niet ziet zitten om het te lezen, doe het dan niet. Ik zal je dat echt niet kwalijk nemen.

***************************************


Toen onze jongste overleden was, stond voor ons gelijk vast dat hij gecremeerd zou worden. Manlief en ik hebben beiden niets met begraafplaatsen en daarnaast wilden wij Jus bij ons houden. Zijn urn zou daarom ook niet in een urnenmuur komen en zijn as werd niet uitgestrooid. Wat wij in eerste instantie wel wilden, was zijn as in onze tuin begraven, omdat de tuin zijn domein was. Jus was een buitenkind, hij werkte in de tuin, speelde met de honden in de tuin en sleutelde aan brommers en motors in de tuin. Voor ons was het daarom een logische stap om een mooi plaatsje in de tuin te zoeken, dicht bij de plaats waar hij altijd was.

Na de crematie duurt het 4 weken voordat de as vrijgegeven wordt. Het lijkt misschien lang, maar wij hadden die tijd eigenlijk wel nodig. We moesten bedenken wat voor soort urn er bij ons kind paste en ik wilde graag een assierraad. Urenlang zochten we internet af naar iets passends en dat viel niet mee. We wilden geen standaard urn omdat we die niet mooi vonden, maar we wilden ook geen beeld of iets dergelijks, want dat paste niet bij ons kind. We keerden terug naar het oorspronkelijke plan om de urn in de tuin te begraven en kozen uiteindelijk voor een bio-urn, die afbreekt in de natuur en met bloemzaadjes in de deksel, zodat er bloemetjes zullen ontkiemen in de grond. En het was niet alleen daarom dat we voor deze urn kozen, het kwam ook door de vorm (een bol) en het uiterlijk (robuust) van de urn. Eigenlijk was het voor ons de enige urn die de as van ons kind mocht dragen.

Zolang we zochten naar een geschikte urn, was het allemaal nog wel zakelijk. Zo was het ook op het crematorium toen we de urn en het sieraad gingen bestellen. Wij wisten duidelijk wat we wilden en niemand die ons op andere gedachten zou kunnen brengen. En niet dat dit ook geprobeerd werd hoor, maar ik probeer duidelijk te maken dat het ging zoals wij dat wilden.

En toen kwam de dag dat we om de urn gingen. Ons kind kwam weer thuis. Op de dag van zijn overlijden na, was het de meest vreselijke klotedag die we ooit hebben mee gemaakt. En sorry voor mijn taalgebruik, maar iets mooiers kan ik er niet van maken. Het kind dat 17 jaar en 104 dagen op deze aarde geweest was, die met de zwangerschap erbij 18 jaar een rol in ons leven gespeeld had, was nu een pot met as geworden. Wij braken, wij alle drie. Die urn benadrukte zo ontzettend wat er niet meer was en hoe incompleet ons gezin geworden was.

In tegenstelling tot wat we eerst van plan waren, de urn begraven, zetten we deze op het dressoir in de woonkamer. Omdat we voordien toch twijfelden of we hem wel zouden begraven, werd de as in het crematorium in een plastic zak gedaan en de deksel van de urn niet dichtgelijmd. De keus was uiteraard verder aan ons hoe en wat we ermee gingen doen.

Rond de urn staan een paar persoonlijke spullen van Jus en wat van zijn verzamelobjecten, de rouwkaart staat er en de blokkalender die op de datum van zijn sterfdag is blijven staan. Aan de muur hangt een grote foto waarop onze zonen samen staan, een half jaar voor Jus' overlijden genomen. Maar er hangt ook een foto van hoe ons gezin nu is: manlief en ik en onze oudste zoon, als symbool  dat we verder moeten gaan met ons leven.

De urn blijft misschien wel de rest van ons leven in huis staan. Hij hoort bij ons. We kunnen later altijd nog beslissen of we de urn zullen begraven. Het heeft geen haast.

Een paar weken na het ophalen van de urn, kon ik om mijn assierraad komen. Er was een fout gemaakt door het crematorium: ze hadden wel de goede hanger besteld, maar de grootte was niet goed, waardoor ik een grotere hanger kreeg dan ik eigenlijk had gewild. Maar ik vond hem mooi, het is een grootse hanger van een groots mens.

Na de crematie hebben we aan familieleden gevraagd of zij as van Jus wilden hebben. Mijn schoonmoeder had ooit van een ander kleinkind een mooi zilveren doosje gekregen en daar wilde zij wat as in laten doen. En de zus van manlief wilde een assierraad. Enkele familieleden hebben een foto van Jus op een prominente plaats staan, anderen hebben niks. Maar iedereen draagt Jus' in zijn/haar hart.

Precies 10 weken na het overlijden liet ik zijn naam op mijn arm tatoeëren. Niet met zijn as, want dat wilde ik niet. Een half jaar later liet manlief precies dezelfde tatoeage aanbrengen. En de beste vriend van Jus heeft ook een tatoeage laten zetten. Op lotgenotensites zie ik mensen die roepen dat een overledene in hun hart zit en dat ze daarom geen tatoeage laten zetten. Je bent voor of je bent tegen tatoeages, maar bij iedereen zit een dierbare overledene in zijn/haar hart, ik snap dan ook nooit waarom juist lotgenoten dit soort opmerkingen moeten maken. Een ieder moet zelf weten hoe hij met bepaalde dingen omgaat, maar dat wil niet zeggen dat een ander minder of meer verdriet heeft, omdat hij/zij het anders uitdraagt. Wij hebben op onze tatoeage alleen maar positieve reacties gehad.

Als je bij ons binnenkomt, dan zie je de urn niet gelijk door de plaats waar hij staat en er zullen ook mensen zijn die de urn niet direct als zodanig herkennen omdat deze niet de standaardvorm
 van een urn heeft. Er zullen altijd mensen zijn die het moeilijk vinden om er naar te kijken omdat het ze verdrietig maakt. En er zullen altijd mensen zijn die een urn in huis een akelig idee vinden. Voor ons is het de grootste nachtmerrie die ons kon overkomen: de as van ons kind in een pot op de kast...

18 opmerkingen:

  1. Wat heb je dat mooi geschreven. En wat mooi al die symbolen bij jullie in huis. Ik kan me voorstellen dat hij af en toe nog dichter bij jullie is. Helpt het schrijven je? Omdat het mij bij van alles en nog zo geholpen heeft hoop ik dat het voor jou ook zo werkt. Zorg goed voor jezelf. Jullie alle 3

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je wel. Het schrijven helpt mij zeker wel en ik hoop stiekem dat ik er anderen ook mee kan helpen.

      Verwijderen
  2. Ik kom via Helene weer even lezen bij je .Ik voelde me eigenlijk een beetje een indringer als hier bij je kwam lezen en lees over je zoon Jus
    .Maar ik wil gewoon even zeggen hoe dit blog me raakt hoe mooi en ontroerend je alles beschrijft en de dingen die jullie doen als herinnering aan Jus .Ik wens jou en je familie veel sterkte
    Een lieve groet ,Elisabeth

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Je laatste zin deed me huiveren. Voor jullie is het de harde realiteit. Ik hoop dat schrijven je kan helpen met de verwerking van Jus zijn dood. Of dat je tenminste wat lucht krijgt. Sterkte!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Wat heb je dit mooi verwoord. Niet kiezen voor "mooie" woorden maar zo ruw als de pijn in jullie hart ook altijd zal zijn. Inderdaad gaat iedereen op zijn/haar eigen manier om met rouw, en ik vind het onbegrijpelijk dat juist lotgenoten daar dan kennelijk een oordeel over uiten. Ik vind de tatoeages een mooi idee, wie daar anders over denkt, houdt maar liever zijn/haar mond, vind ik.
    Ik hoop dat het schrijven je helpt, en lief dat je zelfs in dit grote verdriet dan nog aan anderen denkt en hoopt dat jouw schrijven een ander kan helpen. Dat toont wat een mooi mens je bent.
    Lieve groet van Anja

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Denk dat voor veel mensen wat jullie is overkomen, hun grootste angst is. Dat je je kind verliest en zoals je heel grafisch uitdrukt, als as thuiskrijgt. Betekent ook dat sommigen daarmee niet geconfronteerd willen worden. Dan komt het te dichtbij.
    En toch is het wel jullie realiteit. Mooi hoe jullie omgaan met symbolen en manieren vinden om hem te gedenken. Om uiting te geven aan het verdriet. Zichtbaar en onzichtbaar.
    Blijf inderdaad schrijven, want dat kan je goed en ook al kon je het niet goed; het is een manier om dingen kwijt te kunnen. Of te delen. Of anderen bewust ervan te maken hoe het écht is. Doe je goed.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik vind het zelf best moeilijk om met sommige reacties van anderen om te gaan. Ondertussen heb ik wel geleerd om zelf maar even af te tasten of een ander naar mijn verhaal wil luisteren en of het niet te confronterend voor die ander is. Maar anderzijds denk ik ook: voor mij is het erger, mijn kind is dood en jij wil niet luisteren naar wat ik daarover te vertellen heb. Best lastig dus. Maar ik begrijp het wel.

      Bedankt voor je reactie xxx

      Verwijderen
  6. Wel even een traantje gelaten. Heel mooi verwoord. Ik kan mij er niets bij voorstellen, maar het lijkt mij verschrikkelijk wat jullie is overkomen. Je beschrijft het heel realistisch. Maar het raakt je vol in je hart.
    Ik heb een reliek hier staan van mijn moeder en G. Zo noemen ze dat. Een sierurn. Je ziet niet dat het een urn is. Ik heb een apart hoekje. Met hun foto en wat spulletjes uit hun huis. Ik kijk er elke dag naar want het staat in de kamer.
    Ik ben er blij mee. Ik heb gewoon iets nodig. Dat heb ik van mijn vader niet. Hij is gecremeerd en uitgestrooid. Alleen een foto heb ik nog. Maar ik had zo graag wat van zijn as gehad. Dan heb je het gevoel dat je nog iets hebt.

    Ik hoop dat jullie met z'n drietjes jullie weg hier in kunnen vinden. Het verwerken en verder kunnen gaan zonde jullie Jus. Maar voor altijd bij jullie.

    Liefs en een knuffel, Joanne

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De man van een collega is begin dit jaar overleden en gecremeerd. Zijn as ging uitgestrooid worden en mijn collega riep al vanaf het begin dat ze geen assierraad wilde, want dat vond ze maar niks. Een paar weken terug liet ze me ineens een gouden hangertje zien, een hartje. Had ze toch wat as voor een sieraad achter gehouden en is er toch nog iets van haar man bewaard gebleven. En ik ben blij dat ze dit heeft gedaan.


      Bedankt voor je reactie xxx

      Verwijderen
  7. Iedereen gaat met zoiets vreselijks om op zijn eigen manier. Ik denk dat jullie die van jullie gevonden hebben. Wel fijn dat dat tegenwoordig wat vrijer kan dan vroeger toen alles volgens een bepaald stramien moest. Knuf!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Tegenwoordig mag er over gepraat worden. Gelukkig. En als iemand overleden is kun je heel veel dingen zelf regelen en doen op de manier zoals jij dat wilt. Het is veel beter dan vroeger.


      Bedankt xxx



      Verwijderen
  8. Oh... die laatste zin. Een hele dag in mijn hoofd. Ik kon ook niet meteen reageren. Knap dat je dit allemaal kunt delen. Wat een beslissingen, wat een verdriet

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ik heb nooit goed begrepen dat mensen (figuurlijk gezien) weglopen voor de dood en er niet over durven praten. Het komt in ieders leven voor, er is geen ontsnappen aan.
    Ontegenzeggelijk is het overlijden van een kind het allerergste wat iemand kan overkomen en gelukkig kunnen de meeste mensen hier niet uit ervaring over vertellen. Dus zouden ze er ook geen oordeel over moeten vellen. De nabestaanden moeten ermee leren leven en jullie doen dat op jullie manier, anderen zouden het geheel anders doen.
    Mijn overleden zusje is in 1963 begraven, cremeren kwam toen nauwelijks voor, en mijn andere zusje en ik hebben na het overlijden van onze ouders hun beider as bij haar graf begraven (beetje illegaal, dat wel). Leek ons een toepasselijke plek.

    Hoe je er ook mee omgaat, het belangrijkste is dat geliefde overledenen niet vergeten worden en dat zal met Jus zeker niet het geval zijn. Fijn ook, dat jullie er met z'n drietjes voor gaan, want er zijn genoeg gezinnen die dit niet doen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Heel vaak word tegen ons gezegd dat we het goed doen, maar wat is goed? Wat voor ons werkt, kan dat voor een ander totaal niet doen. Onze oudste zoon wil niet over de dood van zijn broer praten en dat is zijn manier van doen, dat moeten we respecteren. Maar we pakken wel met ons drieën het leven weer op. Ik denk dat de dood van Jus ons dichter bij elkaar gebracht heeft.

      Verwijderen